Τι είναι η αγοραφοβία

Στην αγοραφοβία εκδηλώνεται υπερβολικό άγχος όταν το άτομο βρίσκεται σε μέρη ή καταστάσεις από όπου η διαφυγή είναι δυσχερής ή δεν υπάρχει διαθέσιμη βοήθεια αν πάθει κάτι όπως μια κρίση πανικού. Έτσι το άτομο αποφεύγει να βρεθεί σε αυτά τα μέρη και συχνά δε βγαίνει καθόλου από το σπίτι.

Η αγοραφοβία δείχνει μια προτίμηση στο γυναικείο φύλο με αναλογία 2:1. Η ηλικία έναρξης είναι η εφηβεία ή η πρώιμη ενήλικη ζωή και ο δια βίου επιπολασμός είναι περίπου στο 7%.

Τι αποφεύγεται στην αγοραφοβία

Να μείνει μόνο
Άγνωστα μέρη
Να διασχίσει δρόμους
Χρήση μέσων συγκοινωνίας
Πολυκαταστήματα ή μικρά μαγαζιά
Θέατρο, κινηματογράφος
Συνωστισμό ανθρώπων
Αναμονή σε ουρά
Ανοιχτά μέρη
Αεροπλάνα
Μπάνιο

Η έκθεση σε παρόμοιες καταστάσεις προκαλεί έντονο άγχος και σε πολλές περιπτώσεις κρίση πανικού. Η διαταραχή πανικού συνυπάρχει συχνά με αγοραφοβία. Τα ευρήματα πρόσφατης μελέτης δείχνουν ότι οι ασθενείς με συννοσηρότητα αγοραφοβίας και κρίσεων πανικού εμφάνισαν πιο σοβαρά συμπτώματα πανικού και χειρότερη εξέλιξη της ασθένειας από εκείνους με διαταραχή πανικού χωρίς αγοραφοβία.

Αν η φοβία περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη κατάσταση, τότε η διάγνωση είναι ειδική φοβία. Αν η φοβία περιορίζεται σε κοινωνικές συνθήκες, τότε η διάγνωση είναι κοινωνική φοβία. Έτσι λοιπόν το άτομο υιοθετεί συμπεριφορές αποφυγής με κυριότερη την αποφυγή των παραπάνω καταστάσεων ή συμπεριφορές ασφαλείας όπως να έχει πάντα κάποιον κοντινό του άνθρωπο μαζί του.

Ως αποτέλεσμα το άτομο βιώνει μείωση της κοινωνικής και εργασιακής λειτουργικότητάς του. Το ότι αναγνωρίζει το υπερβολικό ή παράλογο του φόβου του, δε μεταφράζεται σε μείωση ή διακοπή των συμπτωμάτων. Η διαταραχή εμφανίζει ιδιαίτερα αυξημένη συννοσηρότητα είτε με άλλη αγχώδη διαταραχή είτε με κατάχρήση/εξάρτηση από αλκοόλ και κατάθλιψη.

Αγοραφοβία πώς αντιμετωπίζεται

Η αγοραφοβία αντιμετωπίζεται κατά κύριο λόγο ψυχοθεραπευτικά με τη γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία να έχει υψηλή ένδειξη και αποτελεσματικότητα, ενώ ταυτόχρονα στοχεύει και στη συνυπάρχουσα αγχώδη διαταραχή όπως η διαταραχή πανικού. Η φαρμακευτική θεραπεία όπως και για τις υπόλοιπες αγχώδεις διαταραχές συνίσταται στα αντικαταθλιπτικά φάρμακα (κυρίως SSRIs αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης). Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω θεραπειών παρουσιάζει τη μέγιστη αποτελεσματικότητα και σε μεγαλύτερο βάθος χρόνου.

Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής