Περπάτημα σε φυσικό περιβάλλον
Πολλοί από εμάς αναγνωρίζουν ότι η πεζοπορία στη φύση είναι καλή για το σώμα, το μυαλό και την ψυχή. Ευτυχώς για εμάς, οι γιατροί συμφωνούν. Συνεχόμενες μελέτες δείχνουν ότι υπάρχουν πολλά οφέλη για την ψυχική υγεία αν αποφασίσετε να αφιερώσετε κάποιο χρόνο για πεζοπορία σε οποιοδήποτε όμορφο φυσικό περιβάλλον.
Το άρθρο αυτό επιχειρεί μια συνοπτική αναφορά ορισμένων εξ’ αυτών.
Επίλυση προβλημάτων
Σύμφωνα με μια μελέτη των Ruth Ann Atchley και David L. Strayer, η δημιουργική επίλυση προβλημάτων μπορεί να βελτιωθεί με την αποσύνδεση από την τεχνολογία και την επανασύνδεση με τη φυση. Σε αυτή τη μελέτη, οι συμμετέχοντες περπατούσαν στη φύση για περίπου τέσσερις ημέρες και τους απαγορεύτηκε να χρησιμοποιούν τεχνολογία. Τους ζητήθηκε να εκτελέσουν εργασίες που απαιτούν δημιουργικότητα και πολύπλοκη επίλυση προβλημάτων. Διαπίστωσαν ότι όσοι έζησαν για τα καλά τις εκδρομές πεζοπορίας είχαν αυξημένη απόδοση σε εργασίες επίλυσης προβλημάτων κατά 50%.
Οι ερευνητές δείχνουν ότι η τεχνολογία και ο θόρυβος των αστικών περιοχών δημιουργεί διάσπαση προσοχής, η οποία επιβαρύνει τις γνωστικές μας λειτουργίες. Έτσι, όταν αισθανόμαστε μπουχτισμένοι από τα άγχη της αστικής ζωής και είμαστε συνδεδεμένοι online 24/7, οι πεζοπορίες στη φύση μπορεί να είναι ισχυρά φάρμακα. Μειώνουν την ψυχική μας κόπωση, καταπραΰνουν το μυαλό μας και μας βοηθούν να σκεφτόμαστε δημιουργικά.
Η πεζοπορία στη φύση μειώνει τον μηρυκασμό
Εκείνοι που επικεντρώνονται υπερβολικά σε αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό τους και το παρελθόν μπορούν να παρουσιάσουν άγχος, κατάθλιψη και άλλα ζητήματα, όπως binge eating ή μετατραυματική διαταραχή στρες. Το υπερβολικό αναμάσημα των ίδιων σκέψεων ονομάζεται μηρυκασμός.
Σε μια πρόσφατη μελέτη, οι ερευνητές διερεύνησαν εάν το να περνάς χρόνο στη φύση επηρεάζει την τάση για μηρυκασμό και διαπίστωσαν ότι η πεζοπορία στη φύση έχει θετική επίδραση,σε αντίθεση με το περπάτημα στην πόλη.
Σε αυτή τη μελέτη, όσοι περπατούσαν για 90 λεπτά σε ένα φυσικό περιβάλλον, ανέφεραν χαμηλότερα επίπεδα μηρυκασμού και είχαν επίσης μειωμένη νευρική δραστηριότητα στον προμετωπιαίο φλοιό. Όσοι περπατούσαν σε αστικό περιβάλλον δεν απολάμβαναν αυτά τα οφέλη.
Αστικοποίηση
Είναι ένα δεδομένο της εποχής μας ότι ο κόσμος μας γίνεται όλο και πιο αστικός. Ένα συμπέρασμα που προκύπτει από μελέτες όπως οι προαναφερόμενες είναι ότι η αστικοποίηση συνδέεται με υψηλότερο άγχος, κατάθλιψη και άλλες μορφές ψυχικών ασθενειών.
Η αστικοποίηση επηρεάζει την ψυχική υγεία μέσω της επίδρασης αυξημένων στρεσογόνων παραγόντων όπως ο υπερπληθυσμός, το μολυσμένο περιβάλλον, τα υψηλά επίπεδα βίας και η μειωμένη κοινωνική υποστήριξη.
Η πεζοπορία στη φύση είναι εξαιρετική άσκηση που ενισχύει το μυαλό
Όλοι έχουμε ακούσει την έκφραση νους υγιής εν σώματι υγιεί. Η πεζοπορία σε εξωτερικούς χώρους είναι μια εξαιρετική μορφή άσκησης και μπορεί να κάψει 400 έως 700 θερμίδες την ώρα, ανάλογα με τη δυσκολία της πεζοπορίας. Ένα πρόσθετο πλεονέκτημα είναι ότι η πεζοπορία δεν είναι τόσο δύσκολη στις αρθρώσεις μας όσο και άλλες μορφές άσκησης, όπως το τρέξιμο. Επίσης, έχει αποδειχθεί ότι όσοι ασκούνται έξω είναι πιο πιθανό να ακολουθήσουν τα προγράμματα άσκησής τους, γεγονός που καθιστά την πεζοπορία μια εξαιρετική επιλογή για όσους ελπίζουν να ενσωματώσουν την άσκηση στην καθημερινή τους ζωή.
Να σημειωθεί ότι η πεζοπορία σε βατά μονοπάτια δε χρειάζεται ιδιαίτερο εξοπλισμό άρα είναι μια χαμηλού κόστους δραστηριότητα.
Το μυαλό και το σώμα είναι φυσικά συνδεδεμένα. Η άσκηση βοηθά να διατηρήσουμε τα κύτταρα του εγκεφάλου μας θρεπτικά και υγιή. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας, η αερόβια άσκηση μπορεί να βελτιώσει τη μνήμη και τη γνωστική ικανότητα. Στη μελέτη, διαπίστωσαν ότι η αερόβια άσκηση αύξησε τον όγκο του ιππόκαμπου σε ηλικιωμένες γυναίκες. Ο ιππόκαμπος είναι δομή του μεταιχμιακού συστήματος του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη μνήμη.
Μείωση δραστηριότητας της αμυγδαλής
Πλέον η θετική επίδραση της φύσης στη μείωση στρες και άγχους αρχίζει και γίνεται μετρήσιμη μέσα από λειτουργικές μαγνητικές απεικονίσεις του εγκεφάλου. Πρόσφατη Γερμανική έρευνα κατέδειξε τη μείωση της δραστηριότητας της αμυγδαλής, δηλαδή μιας περιοχής του εγκεφάλου στενά συσχετιζόμενης με το συναίσθημα και τις απαντήσεις στο στρες, σε ανθρώπους μετά από μια ώρα περπάτημα σε δάσος.
Επαφή με τη φύση
Αν και τα οφέλη της επαφής με τη φυση τονίζονται όλο και περισσότερο από ειδικούς και μη, είναι αμφίβολο το κατά πόσο έχει περάσει από τη θεωρία στην πράξη για την πλειοψηφία του κόσμου. Θα έλεγε μάλιστα κανείς ότι για ένα ποσοστό του ένα φυσικό περιβάλλον είναι και απωθητικό. Μια εξήγηση για το γεγονός αυτό είναι ότι κάποιοι άνθρωποι δυσκολεύονται να κάτσουν σε ηρεμία και η κατάσταση ησυχίας και γαλήνης που κατά κανόνα αποτελεί μέρος του φυσικού περιβάλλοντος, τους προκαλεί δυσφορία και βαρεμάρα. Κατά μία έννοια επίσης, η συνεχής κίνηση και οι γρήγοροι ρυθμοί της πόλης γίνονται συνήθεια για πολλούς από εμάς καθιστώντας δύσκολη την προσαρμογή σε κάτι εντελώς διαφορετικό.
Η ζωή στην πόλη μπορεί να έχει κάποια θετικά, εντούτοις αυτό δεν αλλάζει το συμπέρασμα ότι η ισορροπία μεταξύ ζωής στη φύση και στην πόλη χρειάζεται επαναρύθμιση.
Θάλασσα, γη, πράσινο, ουρανός, δημιουργούν ηρεμία και ανανεώνουν τις αισθητικές λειτουργίες.
- Όραση (υπέροχα τοπία),
- Ακοή (ήχοι από έντομα, πουλιά, κύμα, αέρας), απουσία ήχων,
- Όσφρηση (ποικίλες μυρωδιές από βότανα του δάσους, της θάλασσας),
- Αφή (αεράκι, νερό, άμμος, πευκοβελόνες)
- Γεύση με άγρια φρούτα, αλλά και φανταστικά τοπικά και μη εδέσματα που μπορεί κανείς να βρει σε διάφορες εξοχικές τοποθεσίες.
Το μυαλό καθαρίζει, η συγκέντρωση βελτιώνεται και για λίγο εστιάζει ίσως σε πιο σημαντικά πράγματα. Ο εγωισμός προσωρινά μειώνεται και παράλληλα η πίεση που προκαλεί στον ψυχισμό.
Η επαφή με τη φύση ενδείκνυται ανεπιφύλακτα ως προσθήκη σε κάθε είδους θεραπεία φαρμακευτική ή ψυχολογική, αλλά και για όλο τον κόσμο ως μια ψυχική τόνωση και ανανέωση.
Η βελτίωση της σχέσης μας με τη φύση μπορεί να φέρει θαυμαστά αποτελέσματα στην υγεία μας, στην πνευματική & ψυχική μας κατάσταση.
Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής