Τι είναι η εναισθησία
Εναισθησία είναι ο ψυχολογικός όρος που εκφράζει την επίγνωση και την αποδοχή της ύπαρξης ψυχικής διαταραχής, των συμπτωμάτων της, της αιτίας της και της αντιμετώπισής της.
Σε ποιες διαταραχές επηρεάζεται
Ίσως το μεγαλύτερο πρόβλημα σε διαταραχές όπου προεξάρχουν ψυχωτικά συμπτώματα είναι η απουσία εναισθησίας. Το φαινόμενο αυτό φαίνεται να είναι δομικό, ενδογενές στοιχείο της νόσου και συντελεί σε μεγάλο βαθμό στην μη ικανοποιητική εξέλιξη της θεραπείας των αντίστοιχων διαταραχών (σχιζοφρένεια και συναφείς ψυχώσεις, διπολική διαταραχή, ψυχωτική κατάθλιψη). Δε συναντάται όμως αποκλειστικά σε ψυχωτικές διαταραχές, αλλά ενίοτε και σε άλλες.
Η εναισθησία είναι σύνθετο θέμα. Για μια επιστημονικού επιπέδου ανάλυση μπορείτε να ανατρέξετε σε εξαιρετικό άρθρο έγκριτου συναδέλφου. Η εναισθησία επηρεάζεται και από το στίγμα της ψυχικής νόσου. Οι ψυχικές διαταραχές βιώνονται με έντονη ντροπή, ως να υπάρχει φταίξιμο, ελάττωμα και ευθύνη του ασθενή, ενώ αναπαράγεται στον περίγυρο και ευρύτερα κοινωνικά (ακόμη και σήμερα, έστω και κάπως λιγότερο) μια αντίληψη ταμπού για την ψύχωση. Έτσι υπάρχει η τάση άρνησης, απόκρυψης, αποφυγής ακόμη και των ίδιων των λέξεων όπως η σχιζοφρένεια.
Αξιοσημείωτη είναι η προσδοκία των συγγενών από τους ειδικούς ψυχιάτρους να «πείσουν τον ασθενή να πάει σε γιατρό, να παραδεχθεί το πρόβλημα και να λάβει θεραπεία». Στις περισσότερες περιπτώσεις και πόσο μάλλον στην οξεία φάση της διαταραχής αυτό είναι ανέφικτο. Η ψυχιατρική δεν έχει ικανοποιητική απάντηση ως τώρα στη διαχείριση της έλλειψης εναισθησίας, ούτε οι ψυχίατροι κάποιο μαγικό ραβδάκι που να πείθει. Το ζήτημα είναι ιδιαίτερα ψυχοπιεστικό για όλες τις πλευρές.
Πέραν της ίδιας της νόσου, η επίγνωσή της μπορεί να έχει διαλυτική επίδραση για τον ασθενή. Και ενώ είναι αναμενόμενο και ανθρώπινο η ανακοίνωση μιας σοβαρής διάγνωσης να προκαλεί ισχυρές ψυχικές αναταράξεις, η ίδια η καταστροφοποίηση με την οποία βιώνεται, εμπεριέχει και το στίγμα, την ιδέα ενός κοινωνικού εξοστρακισμού, που τελικά συνήθως γίνεται αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Η ψυχολογική ανάκαμψη από μια τέτοια επίδραση δεν είναι ανέφικτη. Είναι όμως αυταπάτη να νομίζουμε ότι προστατεύουμε κρύβοντας την αλήθεια. Οι συνέπειες φαίνονται στην πορεία. Αν ο ίδιος ο ασθενής καθώς και το συγγενικό του περιβάλλον δε γνωρίζουν και δε θέλουν να γνωρίζουν τι έχουν να αντιμετωπίσουν, αναπόφευκτα θα κάνουν λάθη σε βάρος τελικά της ίδιας της υγείας του και της ζωής που έχει μπροστά του. Οι καλύτερες πιθανότητες για τον ασθενή ξεδιπλώνονται από αυτή τη βάση που όλα τα χαρτιά είναι πλέον ανοιχτά στο τραπέζι.
Συναφή άρθρα :
Θεραπεία σχιζοφρένειας & ψυχωτικών διαταραχών (Αντιμετωπίζεται η ψύχωση του παιδιού μου γιατρέ?)
Δύσκολες αποφάσεις στην ψυχική νόσο
Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής