Μια “τέλεια ζωή”
Ακολουθούν πιθανές δηλώσεις τύπου “η ζωή μου ήταν τέλεια” από νέους ανθρώπους που βιώνουν πρώτη φορά άγχος στη ζωή τους.
- «Η ζωή μου ήταν τέλεια».
- «Τα κατάφερνα πάντα».
- «Νόμιζα ότι μπορούσα να κάνω τα πάντα».
- «Ένιωθα άτρωτος».
- «Δεν περίμενα ότι θα αρρώσταινα έτσι εγώ».
- «Φοβάμαι ότι θ’ αρρωστήσω σοβαρά».
- «Δεν πήγαν τα πράγματα όπως το υπολόγιζα».
- «Θα ήθελα να κλείσω τα μάτια και να γίνω όπως ήμουνα»…
- «Στενοχωριέμαι που δεν μπορώ να κάνω αυτό που μου αρέσει».
- «Θέλω έναν άνθρωπο να με «καλύψει συναισθηματικά» και δεν τον βρίσκω».
- «Ό,τι ήθελα μίλαγα στους δικούς μου».
- «Οι γονείς μου είναι πάντα στο πλευρό μου».
- «Τρομάζω στην ιδέα ότι θα είμαι μόνη μου».
- «Χωρίς παρέα δεν κάνω τίποτα».
- «Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί μ’ έπιασε τόσο άγχος».
Δηλώσεις όπως οι ανωτέρω ή παρεμφερείς αποτελούν αρκετά κοινό τόπο στο πλαίσιο της θεραπείας νέων ανθρώπων. Το εύρος ηλικίας ποικίλλει.
Δε γνωρίζω αν θα ήταν έτσι 30 χρόνια πριν, υποπτεύομαι όμως πως όχι τόσο. Μια μεγάλη σχετική έρευνα επιβεβαιώνει την υποψία αυτή καθώς δείχνει ότι η ενηλικίωση των εφήβων καθυστερεί όλο και περισσότερο σε σχέση με το παρελθόν.
Ο επίσης κοινός τόπος στο μεγάλωμα των ανθρώπων αυτών ήταν η υπερπροστασία και η διαβεβαίωση της αφθονίας στα χρόνια των «παχιών αγελάδων».
Υπερπροστασία
Η υπερπροστασία αποτελεί έναν από τους πιο επιβαρυντικούς παράγοντες εκδήλωσης διαταραχών άγχους και κατάθλιψης. Η υπερπροστασία μαθαίνει τα τέκνα πως ό,τι χρειαστούν στη ζωή θα τους το παρέχει άλλος. Τα τέκνα δε μαθαίνουν ποτέ ότι έχουν ή θα μπορούσαν να αποκτήσουν τη δύναμη και τις δεξιότητες να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις της ενήλικης ζωής.
Τα τέκνα μαθαίνουν πως η παραμικρή στενοχώρια πρέπει να αποφεύγεται πάση θυσία, πως δικαιολογημένα στενοχωριούνται όταν δε γίνεται το δικό τους και πως κάθε παρέκκλιση από μια προδιαγεγραμμένη πορεία σημαίνει προσωπική αποτυχία και ανικανότητα.
Οι γονείς μειώνουν την αυτοεκτίμηση των παιδιών με διάφορους τρόπους όπως
- Τα επιβραβεύουν υπερβολικά
- Ενδιαφέρονται μόνο γα τα αποτελέσματα
- Επεμβαίνουν συνεχώς
- Δεν ακούν τα παιδιά τους
- Βάζουν ταμπέλες
Η διαβεβαίωση της αφθονίας καλλιεργεί στα τέκνα την επικέντρωση στο κυνήγι των υλικών αγαθών ως βασικό στόχο ζωής και μάλιστα των περισσότερων και μάλιστα των περισσότερων από τους άλλους! Τα τέκνα συνηθισμένα να ικανοποιείται κάθε τους επιθυμία, αδυνατούν να διαχειριστούν συνθήκες στις οποίες αυτό δεν μπορεί πλέον να συμβαίνει. Ο ψυχισμός τους δεν το αντέχει, αναπτύσσοντας ψυχολογικά προβλήματα και καταλήγοντας να μπαίνουν σε άγχος ή/και κατάθλιψη.
Μην έχοντας μάθει τα τέκνα ότι όχι μόνο χρειάζεται ατομική προσπάθεια στη ζωή, αλλά και ότι η προσπάθεια δε σημαίνει πάντα και εκπλήρωση και ότι εντέλει κανείς δεν μπορεί να ελέγχει πλήρως τα πάντα, αδυνατούν να αποδεχτούν την πραγματικότητα. Η πραγματικότητα τους αποκαλύπτεται με σκληρό τρόπο, καθώς βγαίνουν από το κουκούλι…
Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής