Τι εννοούμε με τον όρο σεξουαλικές διαταραχές
Οι σεξουαλικές διαταραχές εμφανίζονται σε όχι μικρό μέρος του πληθυσμού. Πρόκειται για δυσλειτουργίες στο σεξ και αφορούν τη σεξουαλική επιθυμία, τη στύση και τον οργασμό. Οι δυσλειτουργίες αυτές επιπλέκονται στις περισσότερες των περιπτώσεων με ψυχολογικά προβλήματα και ψυχικές διαταραχές, είτε προκαλώντας αυτές, είτε προκαλούμενες από αυτές, είτε και τα δύο.
Στυτικη δυσλειτουργια
Πολύ πρόσφατη μελέτη αναδεικνύει την ύπαρξη στυτικής δυσλειτουργίας στο υψηλό ποσοστό του ~20% των αντρών με αγχώδεις διαταραχές (ιδεοψυχαναγκαστική δ/χη, κοινωνική φοβία, δ/χη πανικού, δ/χη μετατραυματικού στρες.
Τυπικό παράδειγμα αποτελεί η “ξαφνική” εμφάνιση στυτικής δυσλειτουργίας σε νέο άνδρα ή μείωσης σεξουαλικής επιθυμίας σε γυναίκα γεγονός που μπορεί να προκαλέσει από μικρού ως σοβαρού βαθμού αντιδραστική ψυχική διαταραχή τύπου άγχους ή κατάθλιψης. Τυπική είναι η πορεία με πέρασμα από μια σειρά ιατρικές ειδικότητες για εξετάσεις με κύριο εκπρόσωπο την ειδικότητα του ουρολόγου, αλλά και άλλες όπως ενδοκρινολόγος και γυναικολόγος. Πράγματι σε συγκριτικά λιγοστές σεξουαλικές διαταραχές ανευρίσκεται κάποια αιτία μη ψυχογενής και το ποσοστό αυτό ανεβαίνει όσο ανεβαίνει η ηλικιακή ομάδα.
Στη στυτική δυσλειοτυργία όπως και στις περισσότερες σεξουαλικές διαταραχές δεν ανευρίσκεται οργανικό αίτιο, χωρίς αυτό όμως να γλιτώνει τον πάσχοντα από μια σειρά ανώφελων χρονοβόρων και κοστοβόρων θεραπειών, που μπορεί με τη σειρά τους να συνεισφέρουν χρονίως στην ψυχοσωματική επιβάρυνση, την ώρα που σημειώνεται μια τυπική αδυναμία/άρνηση να γίνει αποδεκτό το ψυχογενές υπόβαθρο τέτοιων δυσλειτουργιών. Γενικά υψηλά επίπεδα νευρωτισμού επηρεάζουν τη σεξουαλικότητα.
Ενίοτε παρατηρείται σοβαρό ναρκισσιστικό πλήγμα στον ψυχισμό του παθόντα που οδηγεί σε σοβαρές αντιδραστικές ψυχικές διαταραχές, οι οποίες μάλιστα μπορεί να μην απαντούν επαρκώς και σε ψυχιατρική φαρμακευτική αγωγή. Σε ορισμένες περιπτώσεις η βελτίωση της ψυχικής κατάστασης συνδυάζεται και με βελτίωση της σεξουαλικής ζωής, σε άλλες όμως η σεξουαλική δυσλειτουργία επιμένει προκαλώντας παρατεταμένη δυσλειτουργία στην ψυχική ζωή, αλλά και στην καθημερινότητα.
Τυπική αντίδραση των παθόντων κυρίως φυσικά του ανδρικού φύλου είναι η τάση να κρύψουν τη δυσκολία τους για την οποία νιώθουν μεγάλη ντροπή. Είναι σαφές ότι κοινωνικά στερεότυπα επηρεάζουν ισχυρά την ανθρώπινη στάση απέναντι στο σεξ. Μέσα σε όλο το κλίμα των υψηλών απαιτήσεων που καλλιεργείται στις σύγχρονες κοινωνίες, δε θα μπορούσε να λείπει ο σεξουαλικός τομέας.
Τα προβλήματα στη σεξουαλική επιθυμία, του οργασμού και της στυτικής δυσλειτουργίας είναι όχι μόνο υπαρκτά, αλλά και αυξημένα και αυτό μπορεί να λέει κάτι. Στην πραγματικότητα δεν είναι αφύσικο να υπολείπεται η σεξουαλικότητα όταν οι ανάγκες μιας δύσκολης καθημερινότητας λαμβάνουν υψηλή προτεραιότητα. Είναι τελικά δική μας ευθύνη να το κατανοήσουμε και να πάρουμε την ευθύνη μιας πιθανής αλλαγής.
Θα πρέπει να γίνει όλο και περισσότερο κατανοητό στον κόσμο ότι στις σεξουαλικές διαταραχές η αποτελεσματικότερη απάντηση είναι η ψυχοθεραπεία. Η ψυχοθεραπεία θα επιληφθεί τόσο σε μαθημένες ιδέες,αντιλήψεις και παρερμηνείες περί της ίδιας της σεξουαλικής πράξης και της ανθρώπινης σεξουαλικότητας, όσο και στην “αφανή” επίδραση ψυχοπιεστικών παραγόντων, ψυχολογικών αδυναμιών και χαρακτηριστικών προσωπικότητας στο σεξουαλικό πεδίο. Φαρμακευτική αγωγή με αντικαταθλιπτικά φάρμακα είναι δυνατόν να χρειαστεί για τη θεραπεία κατάθλιψης ή άγχους που πιθανόν να εντοπιστεί.
Επίσης θα πρέπει να τονιστεί ότι σύμφωνα και με τις επίσημες τοποθετήσεις του παγκόσμιου οργανισμού υγείας (ΠΟΥ) οι σεξουαλικές διαταραχές αποτελούν αντικείμενο της ειδικότητας της ψυχιατρικής και μόνο.
Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής