Η απώλειες ανθρώπων λόγω του κορωνοϊού είναι μεγάλη και γίνεται μεγαλύτερη μέρα με τη μέρα. Η απώλεια του τρόπου ζωής μας όπως τον ξέραμε είναι επίσης ένα γεγονός με το οποίο πρέπει να έρθουμε σε προσαρμογή. Η απώλεια της αίσθησης ασφάλειας που είχαμε ως αυτονόητη πριν είναι κάτι που θα χρειαστεί χρόνο να συνηθίσουμε.
Θα υπάρξει πένθος για τις απώλειες που βιώνουμε ως ανθρωπότητα, αλλά θα υπάρξει μια ωφέλιμη νοηματοδότηση? Θα πάρουμε μαθήματα? Θα προκαλέσει όλο αυτό που ζούμε μια εποικοδομητική αυτοκριτική, για τον τρόπο που βαδίζουμε συλλογικά? Τα μαθήματα μπορεί να είναι πολλά.
Ένα από αυτά είναι ακριβώς σε τι δίνουμε προτεραιότητα στη ζωή μας. Αν οι προτεραιότητες ήταν διαφορετικές θα είχε προκύψει η πανδημία έτσι όπως το ζήσαμε? Δεν αποκλείεται, διότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πάντα. Όμως ήδη το 2015 ερευνητές γενετικής σε κορυφαία παγκοσμίως πανεπιστήμια όπως το Harvard δημοσίευσαν μελέτη τους στο Nature Medicine για τον SARS. Ελήφθη υπ’ όψιν αυτή η προειδοποίηση? Δε φαίνεται κάτι τέτοιο.
Ήδη εδώ και πολλά χρόνια επισημαίνεται με πολλούς τρόπους η ανεπάρκεια των συστημάτων υγείας όχι φυσικά για την αντιμετώπιση πανδημιών, αλλά απλά και μόνο για τις τυπικές ανάγκες του πληθυσμού. Επιπλέον ήδη έχει επισημανθεί ιδιαίτερα το απαράδεκτο της εξάρτησης της υγείας των πολιτών από την οικονομική τους ευμάρεια, δηλαδή όσο λιγότερα λεφτά έχεις, τόσο πιο πιθανό να μη λάβεις επαρκή βοήθεια αν αρρωστήσεις. Και αυτά αναφέρονται ενδεικτικά, καθώς το πόσα πράγματα αγνοούνται, ενώ έχουν σημασία είναι δυστυχώς τραγικό.
Τέτοιου είδους επισημάνσεις αντιμετωπίζονταν ως τώρα με συγκαταβατικότητα ή αδιαφορία στην καλύτερη περίπτωση, με επικριτικότητα, τιτλοφόρηση και επιθετικότητα στη χειρότερη, γιατί βέβαια το βασικό που προέχει και κάποιοι γραφικοί δεν το καταλαβαίνουν, είναι η παγκόσμια οικονομία, το κέρδος, η υπερπροσφορά καταναλωτικών ειδών, ο ελιτισμός, η επιχειρηματικότητα και ούτω καθεξής. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με την κλιματική αλλαγή και τις περιβαλλοντικές καταστροφές που συνέβησαν παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια. Ακόμη και τώρα είναι βέβαιο ότι πολλά κέντρα αποφάσεων και οι ακολουθίες τους θα επιδιώξουν να στρουθοκαμηλίσουν με γνωστά έωλα επιχειρήματα και ενώ θα συνεχίσουν να κινούνται με βάση το πραγματικό τους κίνητρο, δηλαδή το προσωπικό τους όφελος στην υπάρχουσα τάξη πραγμάτων.
Τα ισχυρά συμφέροντα των επιχειρήσεων, όπως συνηθίζεται, θέλουν να διατηρήσουν το status quo, το business as usual, αλλά μια κρίση τέτοιου μεγέθους θα πρέπει να αμφισβητήσει έμπρακτα αυτή τη δυναμική. Το χτύπημα της πανδημίας είναι πολύ ισχυρό. Οι ενέργειες που φαίνονταν αδύνατες χθες, φαίνονται πιθανές σήμερα και θα μπορούσαν να φαίνονται αναπόφευκτες αύριο. Πριν από ενάμιση μήνα το lock down του παγκόσμιου πληθυσμού έμοιαζε αδιανόητο.
Πρέπει επιτέλους να γίνει κατανοητό ότι δεν αρκεί να εκφράζουμε πόσο συντετριμμένοι είμαστε για τους νεκρούς και τις απώλειες και να συνεχίζουμε αυτιστικά στην ίδια πορεία! Και πρέπει επιτέλους να απεμπολίσουμε τη στάση του να περιμένουμε να φτάσει η απειλή έξω από την πόρτα μας για να κάνουμε κάτι! Το μήνυμα δεν πρέπει να είναι να φοβόμαστε και τη σκιά μας αλλά να συνεχίσουμε να είμαστε ελεύθεροι, ορίζοντας τη ζωή μας με προτεραιότητες όπως η ποιότητα της ζωής, η υγεία, η παιδεία, η ασφάλεια, η δικαιοσύνη, η εξέλιξη σε αρμονία με τη φύση.
Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής