Οι μηχανισμοί άμυνας του Εγώ είναι ασυνείδητοι προσαρμοστικοί τρόποι προστασίας από απαράδεκτες ενορμήσεις, απαιτήσεις του εσωτερικού κριτή (Υπερεγώ), αλλά και από επώδυνες εσωτερικές συγκρούσεις, αναπαραστάσεις, σκέψεις, συναισθήματα και άγχη.
Μηχανισμοί άμυνας μπορεί να είναι νοητικές διεργασίες, αλλά και συμπεριφορές. Δεν μπορούν να σταματούν να υπάρχουν αυτόματα με τη συνειδητή μας βούληση. Όμως είναι δυνητικά αναστρέψιμοι και όχι πάντα ψυχοπαθολογικοί.
Καθώς προχωρούμε από την παιδική ηλικία στην εφηβεία και στη συνέχεια προχωρούμε από την εφηβεία στην ενήλικη ζωή, οι ψυχολογικοί μηχανισμοί άμυνας μπορούν να παραμείνουν από τη μία φάση στην άλλη, να παλινδρομήσουν σε προηγούμενες φάσεις ως απόκριση στο στρες ή να εξελιχθούν με την πάροδο του χρόνου. Οι αμυντικοί μηχανισμοί μπορούν να ενσωματωθούν ή να εξωτερικευτούν, με αποτέλεσμα αντίστοιχα προβλήματα συμπεριφοράς, τα οποία μπορούν να περιπλέξουν την ψυχιατρική θεραπεία.
Πρέπει να είναι σαφές δηλαδή ότι ενώ οι μηχανισμοί άμυνας δημιουργούν από μόνοι τους προβλήματα και περιπλοκές, αυτό από το οποίο προστατεύουν είναι ακόμη πιο βαρύ ή έχει ερμηνευτεί ως καταστροφικό από το άτομο.
Παράλληλα, δεν είναι όλοι οι αμυντικοί μηχανισμοί δυσλειτουργικοί, αλλά υπάρχουν και ορισμένοι “ωριμοι” μηχανισμοί που μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε καλύτερα αντιξοότητες και προβλήματα, ενισχύοντας την ψυχική ανθεκτικότητα.
Η καλή κατανόηση των αμυντικών μηχανισμών μπορεί να βοηθήσει τους κλινικούς ιατρούς να προχωρήσουν στη θεραπεία και να αποφύγουν τις παγίδες. Για παράδειγμα, η αναγνώριση της παρουσίας αμυντικών μηχανισμών κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης ασθενούς μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση μιας ωφέλιμης θεραπευτικής σχέσης.
Αρνούμαστε να δούμε τα γεγονότα συχνά λόγω άμυνας απέναντι στην επίφοβη απώλεια ενός επιθυμητού συνδετικού συναισθήματος με το αντικείμενο. Όμως η συνέχιση της ύπαρξης του συναισθήματος είναι εφικτή, αν επιτραπεί να υπάρξει πένθος για την απώλεια της εξιδανικευμένης εσωτερικής αναπαράστασης του αντικειμένου.
Μάθετε περισσότερα για τους μηχανισμούς άμυνας που όλοι οι άνθρωποι δυνητικά και ασυνείδητα χρησιμοποιούμε.
Τι είναι οι ώριμοι μηχανισμοί άμυνας Οι ώριμοι μηχανισμοί άμυνας αντιστοιχούν στο επίπεδο άμυνας υψηλής προσαρμογής και περιλαμβάνει τους πιο προσαρμοστικούς αμυντικούς μηχανισμούς, οι οποίοι… Read More »Ώριμοι μηχανισμοί άμυνας & πως μας ωφελούν
Τι είναι η αποσύνδεση Η αποσύνδεση είναι ένας ευρύτατα χρησιμοποιούμενος μηχανισμός άμυνας του ανθρώπου. Η αποσύνδεση επιτρέπει στον εαυτό (στο ΕΓΩ) να μεταβάλει την εσωτερική… Read More »Αποσύνδεση (dissociation)
Τι είναι η ενδοβολή Η ενδοβολή είναι ψυχική διεργασία συναφής με την ταύτιση, κατά την οποία αντικείμενα και ιδιότητές τους μεταφέρονται με φαντασιωσικό τρόπο από… Read More »Ενδοβολή
Τι είναι η προβλητική ταύτιση Σύνθετο φαινόμενο κατά το οποίο το άτομο προβάλλει μη αποδεκτά συναισθήματα σε άλλο, αλλά παράλληλα λειτουργεί σαν το έτερο άτομο… Read More »Μηχανισμοί άμυνας 9.Προβλητική Ταύτιση
Η υποχονδρίαση ενίοτε αναγνωρίζεται ως μηχανισμός άμυνας απέναντι σε μη εμφανή άγχη που το άτομο δεν αντέχει να αντιμετωπίσει.
Τι είναι η μόνωση Η μόνωση είναι μηχανισμός άμυνας που διαχωρίζει μια ιδέα/σκέψη από το συναίσθημα που μπορεί να τη συνοδεύει. Έτσι καθίσταται εφικτή η… Read More »Μηχανισμοί άμυνας 7.Μόνωση
Η μετατροπή είναι μηχανισμός σχηματισμού συμπτωμάτων που συμβαίνει στην υστερία. Είναι η προσπάθεια επίλυσης ψυχικών συγκρούσεων μέσω συμβολικής μετάθεσής τους στο σωματικό πεδίο. Οι εκδηλώσεις… Read More »Μηχανισμοί άμυνας 6.Μετατροπή
Τι είναι η σχάση Η σχάση αναφέρεται και ως διαχωρισμός, διχοτόμηση, διχασμός. Είναι μια ανώριμη άμυνα κατά την οποία προκύπτουν αντίθετες απόψεις του εαυτού και… Read More »Μηχανισμοί άμυνας 5.Σχάση ή Διχοτόμηση
Τι είναι ο αντιδραστικός σχηματισμός Ο αντιδραστικός σχηματισμός είναι μια ιδιόμορφη άμυνα απέναντι στην ύπαρξη απαράδεκτων επιθυμιών και συναισθημάτων. Εχθρικές, εγωιστικές, επιθετικές αναπαραστάσεις, “βρώμικες” επιθυμίες,… Read More »Μηχανισμοί Άμυνας 4.Αντιδραστικός Σχηματισμός
Τι είναι η προβολή Η προβολή είναι μηχανισμός άμυνας μέσω του οποίου το άτομο απορρίπτει συναισθήματα, επιθυμίες, ιδιότητες που δεν αντέχει αποδίδοντάς τα σε άλλα… Read More »Μηχανισμοί άμυνας 3.Προβολή
Τι είναι η μετάθεση Η μετάθεση διαμεσολαβεί την αλλαγή της κατεύθυνσης του συναισθήματος από ένα αρχικό αγχογόνο αντικείμενο σε ένα άλλο, πιο εύκολα διαχειρίσιμο για… Read More »Μηχανισμοί άμυνας 2.Μετάθεση
Τι είναι η απώθηση Η απώθηση είναι μηχανισμός άμυνας επιτυγχάνει την αποτροπή συνειδητής εκδήλωσης επώδυνων/απαράδεκτων/δυσάρεστων/τραυματικών για το Εγώ αναπαραστάσεων, συναισθημάτων, ενορμήσεων, φαντασιώσεων οι οποίες «θάβονται»… Read More »Μηχανισμοί άμυνας 1.Απώθηση
Τι είναι άρνηση Άρνηση είναι ο μηχανισμός άμυνας που αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση της επίδρασης δυσάρεστων εμπειριών και συναισθημάτων στον ψυχισμό του ατόμου μέσω αυτού που… Read More »Άρνηση (πραγματικότητας);
