Τι είναι η ψυχογενής βουλιμία (Bulimia Nervosa)
Η ψυχογενής βουλιμία είναι μια διαταραχή διατροφής που εμφανίζεται σε ποσοστό 90-95% σε νεαρές γυναίκες, συνήθως από την εφηβεία ως την τρίτη δεκαετία της ζωής. Ο ετήσιος επιπολασμός στο γυναικείο πληθυσμό είναι περίπου 1-1,5%.
Βουλιμία συμπτώματα
Διαγνωστικά περιλαμβάνει τα εξής κατά DSM V χαρακτηριστικά τα οποία πρέπει να συμβαίνουν 3 μήνες και πάνω :
- Επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας (βουλιμικό επεισόδιο) αιφνίδια ή προγραμματισμένα για τα οποία ισχύει ότι :
- Η ποσότητα τροφής που καταναλώνεται σε ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα διάρκειας εώς 2 ωρών είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που θα κατανάλωνε ο μέσος άνθρωπος
- Στο διάστημα αυτό υπάρχει το αίσθημα απώλειας ελέγχου πρόσληψης τροφής
- Επανειλημμένες συμπεριφορές αντιρρόπησης της υπερφαγίας :
- Νηστεία
- Υπερβολική άσκηση
- Πρόκληση εμέτου
- Λήψη καθαρτικών διουρητικών
- Ο ασθενής αυτοαξιολογείται κατά κύριο λόγο βάσει του σχήματος και του βάρους του σώματός του
Παράγοντες πυροδότησης της βουλιμιας
- Δίαιτα
- Επικριτικός περίγυρος
- Απώλεια/απόρριψη
- Στρεσσογόνο γεγονός
Παράγοντες κινδύνου για βουλιμία
- Προνοσηρή παχυσαρκία
- Πρώιμη ενήβωση
- Καταθλιπτικές εκδηλώσεις
- Κακοποίηση
- Κοινωνικό ιδανικό λεπτού σώματος
- Οικογενειακό ιστορικό
Δεν είναι επίσης ασυνήθιστο η βουλιμική συμπεριφορά να εγκαθίσταται σε οικογενειακές συνθήκες που χαρακτηρίζονται από ιδιαιτερότητες όπως αγκύλωση σε αυστηρούς κανόνες, συναισθηματική παραμέληση και υπερπροστατευτικότητα.
Η ψυχογενής βουλιμία έχει κάποιες ομοιότητες με τη διαταραχή επεισοδιακής υπερφαγίας καθώς και στις δύο συμβαίνουν υπερφαγικά επεισόδια. Η διαφορά είναι ότι στην τελευταία δεν συμβαίνουν συμπεριφορές αντιρρόπησης όπως η πρόκληση εμέτου. Όπως και στην επεισοδιακή υπερφαγία, έτσι και στη βουλιμία υπάρχει έντονο το φαινόμενο της πρόσληψης τροφής που εξυπηρετεί συναισθηματικούς σκοπούς.
Φαύλος κύκλος στη βουλιμία
Συχνά παρατηρείται φαύλος κύκλος συναισθημάτων και συμπεριφοράς που παγιδεύει τον ασθενή. Ο κύκλος αυτός αδρά είναι : Υπερφαγία που οδηγεί σε ντροπή και αίσθηση απώλειας ελέγχου που οδηγεί σε συμπεριφορά αποβολής του φαγητού που οδηγεί ξανά σε ντροπή και μειωμένη αυτοεκτίμηση που οδηγεί σε νέα συμπεριφορά αυστηρής δίαιτας προς ανάκτηση του ελέγχου, η οποία όμως δεν είναι εύκολο να κρατηθεί και αργά ή γρήγορα ξανασυμβαίνει υπερφαγία. Η υιοθέτηση της υπερφαγίας εξυπηρετεί πολλαπλούς στόχους για την ψυχική οικονομία, στόχοι που κατανοούνται σταδιακά με υπομονετική ψυχοθεραπεία.
Συνέπειες ψυχογενούς βουλιμίας
Στη βουλιμία το βάρος του ατόμου μπορεί να είναι φυσιολογικό ή μεγαλύτερο από το κανονικό.Σε μια μειοψηφία περιστατικών υπάρχει εναλλαγή της διαταραχής με την ψυχογενή ανορεξία. Αν και λιγότερο από την ψ.ανορεξία υπάρχει αυξημένος κίνδυνος θνησιμότητας περίπου 2% κυρίως από παθολογικές επιπλοκές λόγω των αντιρροπιστικών συμπεριφορών. Επιπλέον η Bulimia Nervosa είναι παράγοντας κινδύνου για αλκοολισμό και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Τέλος είναι σύνηθες να υφίσταται συννοσηρότητα με αγχώδεις διαταραχές (κοινωνικό άγχος, γενικευμένη αγχώδης διαταραχή), κατάθλιψη, κάποια διαταραχή προσωπικότητας και κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών.
Ψυχογενής βουλιμία θεραπεία
Το ερώτημα πως κόβεται η βουλιμία δεν έχει απλή και εύκολη απάντηση. Συχνά η βουλιμική τάση είναι το εξωτερικό αποτέλεσμα σημαντικών ψυχολογικών και διαπροσωπικών δυσκολιών.
Η ψυχογενής βουλιμία χρήζει είτε φαρμακευτικής είτε ψυχοθεραπευτικής αντιμετώπισης είτε και συνδυασμό τους. Η ψυχοθεραπεία (συνήθως γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία, αλλά και άλλες) βοηθά στην ανάδειξη του φαύλου κύκλου και άλλων θεμάτων και οδηγεί σταδιακά στην ψυχολογική ενδυνάμωση και αναδόμηση. Η κατηγορία SSRIs από τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα έχει αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Η φλουοξετίνη (ladose) είναι το μόνο επίσημα εγκεκριμένο φάρμακο για τη διαταραχή από τον FDA. Ο συνδυασμός φαρμάκων και ψυχοθεραπείας έχει τα βέλτιστα αποτελέσματα.
Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής