Τι είναι ο νευρικός κλονισμός
Ο νευρικός κλονισμός είναι ένας παλιός όρος που μερικές φορές χρησιμοποιείται για να περιγράψει συμπτώματα έντονης ψυχικής και συναισθηματικής δυσφορίας που καθιστούν δύσκολη ή και αδύνατη τη συνέχιση της κανονικής λειτουργίας του ατόμου.
Πολλές παρανοήσεις περιβάλλουν τον όρο «νευρικό κλονισμό». Καταρχάς αν και έχει επικρατήσει να χρησιμοποιείται για να περιγράψει περιόδους κατά τις οποίες η κανονική λειτουργία διαταράσσεται από ακραίο ξαφνικό στρες, ο όρος δεν θεωρείται πραγματική ψυχιατρική διάγνωση.
Ουσιαστικά έχει την προέλευσή του στις αρχές του 20ου αιώνα, σε μια εποχή που η νευροεπιστήμη έκανε τα πρώτα βήματά της, η ανακάλυψη των νεύρων, των νευρώνων, του νευρικού συστήματος ήταν πιο φρέσκια, με την ψυχιατρική και τη νευρολογία να μην είναι τόσο σαφώς διαχωρισμένες.
Τα “νεύρα κλονίζονται” λοιπόν, δηλαδή χάνουν την πρότερη καλή λειτουργία τους. Νευρική κατάρρευση ή νευρική κρίση αποτελούν παρεμφερείς έννοιες που χρησιμοποιούνται στην καθομιλουμένη με σκοπό να περιγράψουν συμπτώματα που μπορεί να αντιπροσωπεύουν μια σειρά από διαφορετικές ψυχικές διαταραχές & καταστάσεις. Το βασικό χαρακτηριστικό μιας «νευρικής κρίσης» είναι ότι τα συμπτώματα είναι έντονα και ωθούν το άτομο στο να “καταρρεύσει” παροδικά.
Δυστυχώς, οι όροι αυτοί συχνά χρησιμοποιούνται υποτιμητικά και στιγματιστικά, σαν τα συμπτώματα αυτά να στερούνται σημασίας. Όχι δεν είναι έτσι.
Μια παροδική κατάρρευση, που στο παρελθόν μάλιστα δε χρειαζόταν ειδική διάγνωση, μπορεί να δίνει το “πάτημα” στον άνθρωπο που βρίσκεται στα όριά του, όπως π.χ. σε ένα burnout, να πάρει μια παύση που τόσο πολύ χρειάζεται. Σήμερα απεναντίας, σε μια κοινωνία αντανακλαστικά καχύποπτη σε όποιον αναζητά ανάπαυση, η λήψη ενός διαλείμματος αποκατάστασης τείνει να πρέπει να δικαιολογηθεί με επίσημη διάγνωση ψυχικής υγείας. Διαφορετικά, κινδυνεύετε με την ταμπέλα του τεμπέλη.
Νευρική κατάρρευση
Ενώ ο όρος νευρικός κλονισμός στερείται κλινικής σημασίας, υπάρχει μια σειρά από σωματικά και ψυχικά συμπτώματα που συνδέονται συχνότερα με τέτοιες περιόδους έντονης δυσφορίας. Αυτά περιλαμβάνουν, αλλά δεν περιορίζονται σε:
- Άγχος
- Κρίση πανικού
- Κατάθλιψη
- Δυσκολία στον ύπνο
- Συναισθηματικό & νοητικό μούδιασμα
- Πρόβλημα συγκέντρωσης
- Ψυχοσωματικά συμπτώματα
- Κρίση υστερίας
Ως επί το πλείστον μιλάμε για συμπτώματα νεύρωσης. Ο νευρικός κλονισμός θεωρείται γενικά ότι περιγράφει μια κατάσταση κρίσης στην οποία κάποιος έχει φτάσει στον πάτο και έχει ‘σπάσει’, στο βαθμό που έχει πάψει να λειτουργεί κανονικά. Οι λεπτομέρειες είναι πιο δύσκολες – πώς συμβαίνει μια βλάβη, γιατί και σε ποιους είναι πιθανό να συμβεί είναι πιο δύσκολο να προσδιοριστεί.
Τα συμπτώματα που βιώνουν οι άνθρωποι κατά τη διάρκεια μιας «κατάρρευσης» μπορεί να κυμαίνονται από ήπια έως πολύ πιο σοβαρά. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να βιώσουν σκέψεις αυτοκτονίας ή αυτοτραυματισμού κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας περιόδου βλάβης.
Θεραπεία νευρικου κλονισμου
Όταν οι άνθρωποι αναζητούν θεραπεία για το νευρικο κλονισμο, είναι συχνά επειδή αντιμετωπίζουν σοβαρά συμπτώματα που απαιτούν άμεση παρέμβαση. Σε σοβαρές περιπτώσεις, ακόμη και η νοσηλεία μπορεί να είναι απαραίτητη για άμεση, βραχυπρόθεσμη σταθεροποίηση και στη συνέχεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί πιο μακροχρόνια θεραπεία και φάρμακα. Σε άλλες περιπτώσεις, η θεραπεία στο ιδιωτικό ψυχιατρικό ιατρείο είναι αρκετή για να βοηθήσει το άτομο να διαχειριστεί και να αντιμετωπίσει τα συμπτώματά του.
Ο ακριβής τύπος θεραπείας που χρησιμοποιείται εξαρτάται από τη διάγνωση του ατόμου. Ανάλογα την περίπτωση θα χρησιμοποιηθούν φάρμακα ή/και ψυχοθεραπεία.
Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής