Τι είναι η δυσθυμία
Η δυσθυμία είναι όρος που περιγράφει κακή διάθεση (θυμικό=διάθεση & δυσ=κακή) & και διαταραχή με κύριο σύμπτωμα τη μακρόχρονα καταθλιπτική διάθεση.
Στο αμερικανικό διαγνωστικό σύστημα DSM V υιοθετείται μια νέα ονομασία που αντιστοιχεί στη δυσθυμία σε «συγχώνευση» με τη χρόνια μείζονα κατάθλιψη, η επιμένουσα καταθλιπτική διαταραχή (persistent depressive disorder).
Ουσιαστικά λοιπόν πρόκειται για μια χρόνια μορφή κατάθλιψης ήπιου/μέτριου βαθμού.
Συμπτώματα δυσθυμίας
Το βασικό σύμπτωμα της δυσθυμίας είναι η μακρόχρονα καταθλιπτική διάθεση για τουλάχιστον 2 χρόνια. Η ένταση του καταθλιπτικού συναισθήματος δεν βρίσκεται οπωσδήποτε σε υψηλά επίπεδα καθ’ όλο το διάστημα της διαταραχής, αν και κάποια συμπτώματα μείζονος καταθλιπτικού επεισοδίου θα μπορούσαν να εμφανίζονται κατά τη διάρκειά της. Αυτό είναι η διαφοροποίηση στα διαγνωστικά κριτήρια σε σχέση με την προηγούμενη κατάταξη στο DSM IV.
Άλλα συμπτώματα που μπορεί να είναι παρόντα :
- Μειωμένη/αυξημένη όρεξη
- Αϋπνία/υπερυπνία
- Κόπωση/μειωμένη ενεργητικότητα
- Μειωμένη αυτοπεποίθηση
- Μειωμένη συγκέντρωση/ικανότητα λήψης αποφάσεων
- Συχνή αίσθηση «ρουτίνας χωρίς νόημα».
- Αίσθημα απελπισίας
Η χρόνια δυσθυμία προκαλεί μείωση της ατομικής λειτουργικότητας σε οικογενειακό, εργασιακό και κοινωνικό επίπεδο. Συνήθως εγκαθίσταται σε νεαρή ηλικία και στη διάρκεια της χρόνιας πορείας της επικαλύπτεται ενίοτε από μείζονα καταθλιπτικά επεισόδια (ο όρος «διπλή κατάθλιψη» αναφέρεται σε αυτό το φαινόμενο). Σε λίγες περιπτώσεις δύναται να εμφανιστούν αλλαγές στη διάθεση και τη συμπεριφορά που προσεγγίζουν τον άλλο πόλο (ευφορία, υπερδραστηριότητα, λογόρροια κ.α.) οπότε η διαταραχή μπορεί να μεταπίπτει σε διπολική διαταραχή.
Συννοσηρότητα
Σε σημαντικό αριθμό περιπτώσεων η κατάσταση αυτή περιπλέκεται με διαταραχή προσωπικότητας του δεύτερου και τρίτου φάσματος κατά κύριο λόγο π.χ. οριακή, ψυχαναγκαστική, αποφευκτική.
Ο παλαιός όρος «καταθλιπτική διαταραχή προσωπικότητας» φαίνεται να έχει διαγνωστική συσχέτιση με τη δυσθυμία. Στο παρελθόν, η ασθένεια αυτή θεωρούνταν μια καταθλιπτική κατάσταση της προσωπικότητας, αλλά σήμερα προσεγγίζεται περισσότερο ως μια χρόνια μορφή κατάθλιψης παρά ως διαταραχή της προσωπικότητας (μόνιμος, διάχυτος τρόπος προσέγγισης του κόσμου). Επιπλέον άλλες συχνές συννοσηρές καταστάσεις είναι οι αγχώδεις διαταραχές, αλλά και η κατάχρηση αλκοόλ.
Συχνότητα
Η δυσθυμία αυξάνει τον κίνδυνο για κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της ζωής κατά 25%. Ο κοινοτικός επιπολασμός της δυσθυμίας κατά τη διάρκεια της ζωής είναι 6%. Έχει βρεθεί ότι επηρεάζει περίπου το 36% των ασθενών που υποβάλλονται σε θεραπεία ψυχικής υγείας στα εξωτερικά ιατρεία.
Δυσθυμία θεραπεία
Οι βασικές θεραπευτικές προσεγγίσεις είναι :
- Ψυχοθεραπεία
- Φαρμακευτική αγωγή
Η θεραπεία της δυσθυμικής διαταραχής ακολουθεί παρόμοιο σκεπτικό με τη θεραπεία της κατάθλιψης. Η βασική αντιμετώπιση μπορεί να γίνει με τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Η ψυχοεκπαίδευση, δηλαδή η ενημέρωση για τη νόσο και τις παραμέτρους της είναι όπως συνήθως σημαντική.
Διάφοροι τύποι ψυχοθεραπείας, συμπεριλαμβανομένης της ψυχοδυναμικής, της γνωσιακής συμπεριφορικής και της διαπροσωπικής θεραπείας, έχουν δείξει θετικά αποτελέσματα στη θεραπεία της δυσθυμίας. Η γνωσιακή ψυχοθεραπεία ενδείκνυται ισχυρά για την καταπολέμηση των χρόνιων αρνητικών πεποιθήσεων που «δουλεύουν στο παρασκήνιο» και ευθύνονται για τις καταθλιπτικές εκδηλώσεις.
Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής