Τι είναι η αποσύνδεση
Η αποσύνδεση είναι ένας ευρύτατα χρησιμοποιούμενος μηχανισμός άμυνας του ανθρώπου. Η αποσύνδεση επιτρέπει στον εαυτό (στο ΕΓΩ) να μεταβάλει την εσωτερική του κατάσταση έτσι ώστε ο πόνος από μια εσωτερική σύγκρουση να μη βιώνεται. Πιο απλά, όπως δηλώνει και η λέξη αποσυνδεόμαστε από συναισθηματικές ή σωματικές εμπειρίες στην προσπάθεια να ελέγξει, να μειώσει ή να μηδενίσει τη δυσφορία. Επιπλέον επιστρατεύεται και ως τρόπος διαχείρισης σε μη ενδιαφέροντα ερεθίσματα.
Πρόκειται για προσαρμοστικό μηχανισμό που συμβαίνει και στο φυσιολογικό πληθυσμό χωρίς να θεωρείται υποχρεωτικά ψυχοπαθολογία. Ακραίες εκδηλώσεις του μηχανισμού τόσο σε ένταση όσο και σε συχνότητα που επηρεάζουν σοβαρά τη λειτουργικότητα εμπίπτουν πλέον σε ψυχοπαθολογικές κατηγορίες και χρήζουν θεραπείας. Μια διαφορά από τους υπόλοιπους μηχανισμούς άμυνας έγκειται στο ότι ορισμένες φορές η αποσύνδεση μπορεί συνειδητά να προκληθεί όπως για παράδειγμα στο διαλογισμό.
Οι αποσυνδετικές εκδηλώσεις παρουσιάζουν ποικιλία ως εξής :
- Απάθεια, συναισθηματικό μούδιασμα (emotional numbing)
- Εντονη απορρόφηση σε ερέθισμα (absorption)
- Φαντασίωση
- Ονειροπόληση
- Highway Hypnosis (ο ρεμβασμός όταν οδηγούμε συνήθως σε μακρινές αποστάσεις)
Ποιες είναι αποσυνδετικές ψυχικές διαταραχές
Οι διαταραχές αποσύνδεσης είναι ψυχικές διαταραχές που χαρακτηρίζονται από ακούσια διαταραχή ή ασυνέχεια στην κανονική ενσωμάτωση ενός ή περισσότερων από τα ακόλουθα: ταυτότητα, αισθήσεις, αντιλήψεις, συναισθήματα, σκέψεις, μνήμες, έλεγχο των σωματικών κινήσεων ή συμπεριφορά.
Η ασυνέχεια μπορεί να είναι πλήρης, ή πιο συχνά μερική και χρονικά μεταβλητή από μέρα σε μέρα ή ακόμα και από ώρα σε ώρα.
- Αποπροσωποποίηση – Αποπραγματοποίηση
- Ψυχογενής αμνησία
- Αποσυνδετική/διασχιστική διαταραχή ταυτότητας (παλιά πολλαπλή διαταραχή προσωπικότητας)
Συμπτώματα αποσυνδετικών διαταραχών
Η μετατραυματική βάση των αποσυνδετικών συμπτωμάτων και εκδηλώσεων έχει αποδειχθεί στη μεγάλη πλειονότητα των μελετών σε κλινικούς και μη κλινικούς πληθυσμούς.
Τα αποσυνδετικά (ή αλλιώς διασχιστικά) συμπτώματα είναι δύο ειδών:
- Θετικά: Αποτελούν ανεπιθύμητες παρεμβολές στη σκέψη και τη συμπεριφορά, οι οποίες διαταράσσουν τη συνέχεια της συνείδησης. Τέτοια συμπτώματα είναι ο κατακερματισμός της ταυτότητας, η αποπροσωποποίηση και η αποπραγματοποίηση.
- Αρνητικά: Περιλαμβάνουν την αδυναμία πρόσβασης σε πληροφορίες ή στον έλεγχο νοητικών λειτουργιών που κανονικά είναι προσβάσιμες, όπως συμβαίνει στην αμνησία.
Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος Ψυχοθεραπευτής