Η υποχονδρίαση ως μηχανισμός άμυνας
Η υποχονδρίαση (σημερινός όρος στη διαγνωστική ταξινόμηση: υποχονδριακή διαταραχή ή «διαταραχή άγχους ασθένειας» στο DSM-5) δεν θεωρείται παραδοσιακά μηχανισμός άμυνας, αλλά κλινική εικόνα που σχετίζεται με το άγχος και τις σωματοποιήσεις.
Ωστόσο, αρκετοί ψυχαναλυτές και ερευνητές έχουν προτείνει ότι τα υποχονδριακά συμπτώματα μπορεί να λειτουργούν ως αμυντικός μηχανισμός. Δηλαδή, το άτομο μετατοπίζει εσωτερικές συγκρούσεις, συναισθήματα ή φόβους σε σωματικά συμπτώματα. Με αυτόν τον τρόπο, το άγχος «μεταφράζεται» σε ανησυχία για την υγεία.
🔹 Τι λέει η βιβλιογραφία;
- Ο Freud είχε ήδη αναφερθεί στην υποχονδρία ως «μετατροπή ψυχικής έντασης σε σωματική ανησυχία». Δεν την κατέταξε όμως ξεκάθαρα στους μηχανισμούς άμυνας.
- Η Anna Freud (1936) κατέγραψε μηχανισμούς όπως η άρνηση, η προβολή, η μετατόπιση· όχι όμως την υποχονδρίαση.
- Σύγχρονες μελέτες δείχνουν ότι σε άτομα με υποχονδριακή διαταραχή, παρατηρείται συχνότερη χρήση συγκεκριμένων αμυντικών μηχανισμών, όπως άρνηση, προβολή και σωματοποίηση (Kellner, 1986· Porcelli & Rafanelli, 2010). Η σωματοποίηση, πιο κοντά στην έννοια της υποχονδρίασης, θεωρείται από πολλούς «δευτερογενής» μηχανισμός άμυνας.
- Έρευνα του American Journal of Psychiatry (2010) βρήκε ότι οι ασθενείς με υποχονδριακά συμπτώματα είχαν υψηλότερη χρήση «ανώριμων αμυντικών μηχανισμών» (όπως η προβολή και η σωματοποίηση) σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.
🔹 Συμπέρασμα
Η υποχονδρίαση δεν αναγνωρίζεται τυπικά ως μηχανισμός άμυνας. Παρόλα αυτά, αρκετοί ειδικοί την αντιμετωπίζουν ως έκφραση άμυνας μέσω σωματοποίησης: μια προσπάθεια του ψυχισμού να δώσει μορφή στο άγχος και στις εσωτερικές συγκρούσεις μέσω του σώματος.
Διαβάστε περισσότερα για την διαταραχή άγχους ασθένειας ως κλινική οντότητα
