Βαριά κατάθλιψη : συμπτώματα
Η βαριά κατάθλιψη είναι προφανώς η πιο σοβαρή και επικίνδυνη μορφή στο φάσμα των καταθλιπτικών διαταραχών. Δεν αποτελεί ξεχωριστή διάγνωση, αλλά προσδιορισμός βαρύτητας της κατάθλιψης.
Η κατάθλιψη είναι μια διαδεδομένη συναισθηματική διαταραχή που επηρεάζει τον τεράστιο αριθμό των περίπου 300 εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως αποτελώντας και την κύρια διαταραχή-αιτία αναπηρίας σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Η κατάθλιψη είναι μια ετερογενής διαταραχή κάτι που σημαίνει ότι υπάρχει ευρεία γκάμα τόσο στα συμπτώματα όσο και στην αιτιολογία της. Αυτή η ετερογένεια αφορά και τη βαρύτητα των συμπτωμάτων με αποτέλεσμα να υπάρχουν ήπιες, μέτριες και βαριές μορφές κατάθλιψης. Στη συνέχεια θα ασχοληθούμε με την κατανόηση της πιο σοβαρής μορφής.
Να υπενθυμίσουμε εδώ συνοπτικά τα βασικά πιθανά συμπτώματα μιας κατάθλιψης :
- Χαμηλή διάθεση
- Μειωμένο κίνητρο, απουσία ευχαρίστησης
- Άγχος, ανησυχία
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Διαταραχή ύπνου
- Διαταραχή στην όρεξη
- Σωματική κόπωση
- Αρνητικές σκέψεις
- Αυτοκτονικός ιδεασμός
- Πόνοι, τάση για συχνές σωματικές ασθένειες και άλλα “ανεξήγητα” ψυχοσωματικά συμπτώματα
- Προβλήματα με τη σκέψη, τη λήψη αποφάσεων και τη μνήμη
- Ανηδονία
- Αισθήματα αναξιότητας, ντροπής ή ενοχής, εμμονή σε αποτυχίες του παρελθόντος ή αυτοκατηγορίες
- Ευερεθιστότητα, συνεχής θυμός
Στη βαρια καταθλιψη τα συμπτώματα είναι τα παραπάνω με τις εξής σημαντικές διαφορές :
- Έχουν υψηλή ένταση, το συναισθηματικό τους βάρος είναι μεγάλο
- Ο αριθμός συμπτωμάτων που υπάρχουν ταυτόχρονα είναι μεγαλύτερος
- Η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι μεγαλύτερη
- Οι υποτροπές είναι συχνότερες
- Υπάρχει πολύ μεγαλύτερη διαταραχή στη λειτουργικότητα από τους άλλους τύπους
Βαριά κατάθλιψη : μορφές
Αναφερόμαστε σε κλινική κατάθλιψη όταν η διαταραχή έχει τουλάχιστον μέτρια και συνήθως υψηλή βαρύτητα. Η κλινική κατάθλιψη αποτελεί την κατεξοχήν κατάσταση με την υψηλότερη βιολογική και γενετική συμμετοχή και δεν είναι πάντα απαραίτητη η ύπαρξη πυροδοτικού ψυχοπιεστικού παράγοντα για την εμφάνισή της.
Διάφορες μορφές κατάθλιψης που γνωρίζουμε είναι πιθανό να εμφανιστούν σε πολύ βαριά κλινική μορφή όπως :
- Η υποτροπιάζουσα κατάθλιψη όπου τα συμπτώματα εμφανίζονται με τη μορφή επαναλαμβανόμενων υποτροπών, συνήθως όλο και πιο σοβαρών.
- Οι παλιές διαγνώσεις της μελαγχολικής και κατατονικής κατάθλιψης
- Η ψυχωτική κατάθλιψη όπου η κατάθλιψη συνοδεύεται από ψυχωτικά συμπτώματα
- Η ανθεκτική κατάθλιψη που δεν ανταποκρίνεται επαρκώς στις υπάρχουσες θεραπείες
- Η κατάθλιψη στην 3η ηλικία μπορεί να είναι σοβαρής μορφής
- Η επιλόχεια κατάθλιψη επίσης μπορεί να δώσει ραγδαία βαριά συμπτωματολογία
- Η διπολική κατάθλιψη ως ο ένας πόλος της διπολικής διαταραχής
Για μια αναλυτική παρουσίαση των συμπτωμάτων, της διάγνωσης, των αιτιών και των διαφόρων τύπων, διαβάστε το ειδικό εκτενές άρθρο μας για την κατάθλιψη.
Αναγνώριση της σοβαρής κατάθλιψης
Όλες οι μορφές κατάθλιψης μπορούν να κρυφτούν από τον περίγυρο, αλλά όταν τα συμπτώματα είναι βαρύτερα, αυτό καθίσταται πιο δύσκολο. Μπορεί να παρατηρήσετε ότι ο άνθρωπος που την περνάει έχει κάποια από τα παρακάτω :
- Έχει αποσυρθεί και δεν ανταποκρίνεται στις προσπάθειες επικοινωνίας μαζί του
- Είναι πολλές ώρες στο κρεβάτι
- Παραμελεί την ατομική του υγιεινή και του χώρου που ζει
- Έχει χάσει αρκετό βάρος
- Είναι συνέχεια μουντός, συνοφρυωμένος, αμίλητος, υποτονικός
- Είναι σε υπερένταση, νευρικός, ευερέθιστος, εκρηκτικός ως και επιθετικός
- Έχει αλλάξει ο τρόπος που μιλάει : μπορεί να εκφράζει παράξενες απόψεις που δεν συνήθιζε προηγουμένως μέχρι και παράλογες ιδέες
- Παραπονιέται συνέχεια για διάφορα σωματικές ενοχλήσεις (ισχύει αρκετά για τους ηλικιωμένους)
- Εκφράζει απαισιόδοξες, αυτοϋποτιμητικές σκέψεις, μέχρι και να αφήνει ασυνήθιστα υπονοούμενα για τη ζωή και το θάνατο
Το πιο επικίνδυνο και δύσκολο στη διαχείριση στοιχείο σε μια βαριά κατάθλιψη είναι η αυτοκτονικότητα.
Η κατάθλιψη είναι ούτως ή άλλως μια σοβαρή κατάσταση
Η κατάθλιψη έχει βρεθεί ότι μειώνει το προσδόκιμο ζωής, ενώ είναι παράγοντας κινδύνου για μια σειρά από σοβαρές σωματικές παθήσεις.
Η σοβαρή βλάβη που προκαλεί η μείζονα βαριά κατάθλιψη οφείλεται όχι μόνο σε μια ασθένεια μεγαλύτερης διάρκειας, με μικρότερη πιθανότητα αυθόρμητης ύφεσης και αυξημένο κίνδυνο επαναλαμβανόμενων επεισοδίων, αλλά και στην υποδιάγνωση και την έλλειψη αποτελεσματικής θεραπείας για τους πάσχοντες.
Η βαριά κατάθλιψη αντιμετωπίζεται οπωσδήποτε με αντικαταθλιπτικά φάρμακα, ενώ σε ανθεκτικές περιπτώσεις μπορεί να εφαρμοστεί ο επαναληπτικός διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός rTMS και η ηλεκτροσπασμοθεραπεία, η οποία είναι πολύ πιο ασφαλής και αποτελεσματική απ’ ότι γενικώς πιστεύεται. Εξυπακούεται ότι η στήριξη από το οικείο περιβάλλον είναι άκρως σημαντική.
Η νοσηλεία μπορεί να καταστεί απαραίτητη για την αντιμετώπιση αρκετών σοβαρών περιπτώσεων κατάθλιψης.
Διαβάστε περισσότερα για τις διαθέσιμες επιλογές στη θεραπεία της κατάθλιψης.
Η αναγνώριση της σοβαρής κατάθλιψης είναι ζωτικής σημασίας για την έγκαιρη παρέμβαση και θεραπεία. Αν εσείς ή κάποιος που γνωρίζετε παρουσιάζει τα παραπάνω συμπτώματα, η αναζήτηση επαγγελματικής βοήθειας είναι το πρώτο βήμα προς την ανάρρωση.
Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος