Θεραπείες διαταραχών
Ένα ευρύ φάσμα θεραπευτικών προσεγγίσεων χρησιμοποιούνται στην ψυχιατρική θεραπεία. Κάθε μία έχει συγκεκριμένες εφαρμογές και επιλέγεται με βάση τις ατομικές ανάγκες και συνθήκες του ασθενούς.
Φαρμακευτικές θεραπείες
Είναι σημαντικό να βρείτε υποστήριξη και καθοδήγηση για τα ψυχιατρικά φάρμακα. Μπορείτε να βρείτε έναν αξιόπιστο οδηγό πλοήγησης στον σύνδεσμο Ψυχιατρικά φάρμακα.
Στους συνδέσμους που ακολουθούν μπορείτε να βρείτε αναλυτικά άρθρα για τις κατηγορίες των χρησιμοποιούμενων ψυχιατρικών φαρμάκων σήμερα.
Νέα φαρμακευτική θεραπεία η κεταμίνη ως :
Βιολογικές θεραπείες
Επαναλαμβανόμενος διακρανιακός μαγνητικός ερεθισμός (rTMS) : Χρησιμοποιεί μαγνητικά πεδία για τη διέγερση των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο.
Φωτοθεραπεία : Χρησιμοποιεί έκθεση σε τεχνητό φως για τη θεραπεία της εποχικής συναισθηματικής διαταραχής (SAD) & διαταραχών ύπνου.
Ηλεκτροσπασμοθεραπεία (ECT) : Περιλαμβάνει την διοχέτευση ηλεκτρικού ρεύματος στον εγκέφαλο προκαλώντας ένα πολύ σύντομο peak ηλεκτρικής δραστηριότητας. Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία σοβαρών ανθεκτικών ψυχικών διαταραχών.
Βαθιά εγκεφαλική διέγερση (DBS) : Περιλαμβάνει την εμφύτευση ηλεκτροδίων στον εγκέφαλο για τη ρύθμιση των μη φυσιολογικών ερεθισμάτων. Διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου (VNS) : Διεγείρει το πνευμονογαστρικό νεύρο με ηλεκτρικά ερεθίσματα.
Ψυχοθεραπείες
Μια λίστα με τις πιο γνωστές και συχνά χρησιμοποιούμενες ψυχοθεραπείες.
Τι είναι και πως βοηθά η Ψυχοθεραπεία.
Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (Cognitive behavioral therapy CBT) : Επικεντρώνεται στην αλλαγή αρνητικών μοτίβων σκέψης και συμπεριφορών.
Θεραπεία σχημάτων (Schema therapy) : Ενσωματώνει γνωστικές, συμπεριφορικές και συναισθηματοκεντρικές τεχνικές για την αλλαγή παγιωμένων μοτίβων.
Διαλεκτική θεραπεία συμπεριφοράς (Dialectical behavior therapy DBT) : Συνδυάζει τη CBT με την ενσυνειδητότητα για τη διαχείριση των συναισθημάτων και τη βελτίωση των σχέσεων.
Ψυχανάλυση (Psychoanalysis) : Διερευνά ασυνείδητες διεργασίες και παρελθοντικές εμπειρίες για την κατανόηση της τρέχουσας συμπεριφοράς.
Ψυχοδυναμική ψυχαναλυτική θεραπεία (Psychodynamic psychoanalytic therapy) : Διερευνά ασυνείδητες διεργασίες και παρελθοντικές εμπειρίες για την κατανόηση της τρέχουσας συμπεριφοράς δίνοντας παράλληλα έμφαση στο εδώ και τώρα, στα τρέχοντα μοτίβα σχέσεων και εντέλει στην προσωπική ανάπτυξη.
Ανθρωπιστική θεραπεία (Humanistic therapy) : Δίνει έμφαση στην προσωπική ανάπτυξη και την αυτοπραγμάτωση.
Υπαρξιακή θεραπεία (Existential Therapy) : Ενθαρρύνει τους ανθρώπους να χρησιμοποιήσουν την ελεύθερη βούλησή τους για να δημιουργήσουν νόημα και σκοπό στη ζωή τους, να κατανοήσουν τη θέση τους στον κόσμο τους, ισορροπώντας μεταξύ κοινωνικών, πολιτισμικών και ατομικών προσδοκιών.
Διαπροσωπική θεραπεία (Interpersonal therapy IPT) : Επικεντρώνεται στη βελτίωση των διαπροσωπικών σχέσεων και της επικοινωνίας.
Θεραπεία αποδοχής και δέσμευσης (Acceptance and commitment therapy ACT) : Ενθαρρύνει την αποδοχή των σκέψεων και των συναισθημάτων αντί της καταπολέμησής τους.
Οικογενειακή θεραπεία (Family therapy) : Συνεργάζεται με τις οικογένειες για τη βελτίωση της επικοινωνίας, την επίλυση των συγκρούσεων και την προσωπική εξέλιξη των μελών.
Ομαδική θεραπεία (Group therapy) : Παρέχει υποστήριξη και θεραπεία σε ομαδικό πλαίσιο για βελτίωση κοινωνικών δεξιοτήτων, αντιμετώπιση φόβου έκθεσης, συνειδητοποίηση ότι υπάρχουν και άλλοι που περνούν δύσκολα προβλήματα κ.α.
Καλλιτεχνική θεραπεία (Art therapy) : Χρησιμοποιεί δημιουργικές διαδικασίες για τη διερεύνηση των συναισθημάτων και την προώθηση της αυτοέκφρασης.
Μουσικοθεραπεία : Χρησιμοποιεί τη μουσική για τη βελτίωση της συναισθηματικής ευημερίας.
Παιγνιοθεραπεία : Χρησιμοποιεί το παιχνίδι για να βοηθήσει τα παιδιά να εκφράσουν συναισθήματα και να λύσουν προβλήματα.
Θεραπεία με επίκεντρο το τραύμα (Trauma focused therapy) : Ειδικά σχεδιασμένη για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του τραύματος.
EMDR (Απευαισθητοποίηση και επανεπεξεργασία μέσω οφθαλμικών κινήσεων, Eye Movement Desensitization and Reprocessing) : Διευκολύνει την πρόσβαση και την επεξεργασία τραυματικών αναμνήσεων και άλλων δυσμενών εμπειριών της ζωής, ώστε αυτές να οδηγηθούν σε μια προσαρμοστική επίλυση. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας EMDR, ο πελάτης παρακολουθεί συναισθηματικά φορτισμένο υλικό σε σύντομες διαδοχικές φάσεις, ενώ ταυτόχρονα εστιάζει σε ένα εξωτερικό ερέθισμα (Shapiro, 1991).
Θεραπεία έκθεσης (Exposure therapy) : Περιλαμβάνει σταδιακή έκθεση σε φοβισμένα αντικείμενα ή καταστάσεις.
Σύντομη θεραπεία εστιασμένη στη λύση (SFBT) : Επικεντρώνεται στις λύσεις και όχι στα προβλήματα.
Αναδυόμενες θεραπείες
Προσεγγίσεις υπό αυξανόμενο όγκο έρευνας, αλλά μη εγκεκριμένες χωρίς ισχυρή επιστημονική εγκυρότητα προς το παρόν.
Ολοκληρωμένη θεραπευτική προσέγγιση για την ψυχική υγεία
Στόχος μιας ολοκληρωμένης θεραπευτικής προσέγγισης είναι η ενασχόληση με όλες τις παραμέτρους που επηρεάζουν την ψυχική υγεία. Το σκεπτικό είναι διττό και αποσκοπεί τόσο στην αποτελεσματικότητα, όσο και στην ενίσχυση της ποιότητας ζωής.
Λήψη πλήρους ιστορικού, συνεκτίμηση βιολογικών, ψυχολογικών και περιβαλλοντικών (π.χ. υπερεργασία) παραγόντων στη θεραπευτική απόφαση, προσέγγιση του ασθενή με ενσυναίσθηση, ψυχολογική υποστήριξη όπου χρειάζεται, ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις τόσο στο άτομο όσο και στην οικογένεια (και στην κοινότητα όταν αυτό είναι εφικτό) και ρεαλιστική ενημέρωσή τους (ψυχοεκπαίδευση).
Η ολοκληρωμένη προσέγγιση σημαίνει επίσης ανοιχτό πεδίο στην επιλογή θεραπείας. Π.χ. για κάποιους ασθενείς ενδείκνυται να εφαρμοστούν μη φαρμακευτικές μέθοδοι όπως το rTMS ή συνδυασμός των φαρμάκων με άλλες προσεγγίσεις όπως η ψυχοθεραπεία. Η βέλτιστη επιλογή μπορεί να συνεπάγεται τη συνεργασία ειδικών.
Οι ψυχιατρικές θεραπείες στις μέρες μας έχουν εξελιχθεί σε σχέση με το παρελθόν. Οι γνώσεις μας για τον εγκέφαλο και στους τομείς της ψυχιατρικής και της ψυχοθεραπείας εξελίσσονται δυναμικά για να βοηθήσουν την ψυχική σας υγεία όταν βρεθείτε σε δύσκολη θέση από νωρίς ή σε διάφορες στιγμές της ζωής σας.
Σπύρος Καλημέρης Ψυχίατρος